De eerste vraag is natuurlijk of en psycholoog burn-out kan raken en het antwoord daarop is ja.
Denk aan de schilder, die zijn eigen huis niet goed in de verf heeft staan of de huisarts , die niet door heeft dat zijn kinderen ziek zijn. Ook al kan de psycholoog mensen helpen om uit hun problemen te komen dan nog kan hij/zij het zicht op de eigen problemen kwijt raken en in de fuik van een burn-out terecht komen.
Welke fuik?
Door oorzaken van onder andere werkdruk, verminderde autonomie, problemen met collega’s en een persoonlijkheid die gewend is om te zorgen, veel verantwoordelijkheden te nemen en kwaliteit wil afleveren heb je al een goede mix om telkens een stapje verder te gaan en steeds weer extra je best te doen om alles in werk en prive gedaan te krijgen.
Slechter slapen, verminderde concentratie, eerder geïrriteerd of emotioneel raken dat sluipt er langzaam in en je raakt er ook aan gewend. Je maakt jezelf wijs dat de extra stress binnenkort wel over zal zijn. Dus ach je denkt ik sla de lunch maar even over, ik werk over, slaap in het weekend bij en dan komt het goed, maar helaas gaat het met jouw klachten van kwaad tot erger en raak jij uitgeput. Het leed is geschied en de huisarts heeft het met je over een burn-out.
En tja, wat moet je dan?
Door je vermoeidheid heb je ook nog eens oogkleppen op gekregen, je kunt niet alles meer overzien, slechter beslissingen nemen en oplossingen bedenken. Stel je maar voor dat je snachts wakker wordt gebeld door een collega met een probleem. Terwijl je nog half slaapt wordt het lastiger om oplossingen voor hem/haar te bedenken dan dat je smorgens bij het koffieautomaat fris en fruitig dezelfde collega helpt met zijn/haar probleem. Dat is logisch toch?
Het is dus niet gek dat je hulp nodig hebt om te zorgen dat je weer energie krijgt en jouw oogkleppen weer kunt openen om uit de burn-out kunt komen.
Dit alles geldt ook voor een psycholoog.
De Praktijk: de psycholoog met een burn-out
Ik begon in 2000 met het begeleiden van mensen met een burn-out. Toentertijd was in Nederland hierover nog niet zoveel bekend, dus haalde ik mijn informatie uit Amerikaanse onderzoeken van de voorafgaande 20 jaar en bedacht ik een werkend stappenplan om iemand door het herstelproces te begeleiden.
Zo’n anderhalf jaar later kreeg ik een telefoontje van mijn eerste psycholoog met een burn-out.
Ze maakte een afspraak voor een intakegesprek. Al meteen in het begin van het gesprek vertelde ze me dat ze bij mij een intake deed en ook bij een psycholoog. Haar eis was dat de begeleiding niet volgens ‘het boekje’ zou verlopen en dat zij weer met energie haar werk kon doen.
Zij was psycholoog en manager bij een 24/7 zorginstelling en had ook nog taken van mantelzorg.
Tijdens de intake nam ik 2 voor haar onbekende tests af, 1 voor de symptomen en 1 voor de oorzaken van een burn-out. De uitkomst van de testen en het door mij voor haar bedachte begeleidingsplan bespraken we aan het eind van het gesprek.
Ze zou me de volgende dag bellen.
En ja hoor de telefoon ging al om 9.00 uur. Ze wilde gebruik maken van mijn begeleiding.
Ik vroeg haar natuurlijk waarom ze niet voor de psycholoog had gekozen en je raad het waarschijnlijk al, deze werkte volgens het boekje van de Cognitieve Gedrags Therapie (CGT), het boekje dat de psycholoog zelf maar al te goed kende.
Het begin van een goed begeleidingsplan
Iedere begeleider kan bedenken dat de eerste stap in de begeleiding van iemand met een burn-out is om de energie te vergroten en de stress te verminderen. Hoe je dat doet? Ja, dat is echt voor iedereen anders. Grenzen leren kennen en weten wanneer je een klacht krijgt is belangrijk. Vervolgens kun je oefenen met een inspanning tot maar 80% ipv de 120% die je daarvoor deed. Dit is belangrijk om geen energie te verspillen, maar te behouden. Het is in het begin even wennen, maar je merkt dat je daardoor de klacht voorkomt. Dit is al een goede start om stressklachten te verminderen.
Dat wil niet per se zeggen alle stress vermijden, maar wel kijken hoe je met stresserende situaties om kunt gaan, zodat er energie blijft.
Bewegen, slapen, ontspannen, rusten, actief zijn. Dit alles heeft aandacht ook nodig o zodoende energie op te doen.
Hoe meer energie iemand krijgt hoe makkelijker het is om de oogkleppen weer open te zetten en met andere belangrijke thema’s aan de slag te gaan.
Met de psycholoog ben ik ook zoals net genoemd begonnen. Uiteraard wel passend bij haar als persoon en bij haar situatie. Klachten gingen weg, ze verkreeg energie en kon na zo’n 2,5 maand weer terug naar het werk. Natuurlijk met een opbouwplan. Ook hebben we gekeken naar hoe zij voldoening in het werk kon krijgen. Deze voldoening is wel beter bekend als Flow. Eigenlijk hebben we daar in het hele traject aandacht aan besteed.
Het werk hebben we benaderd als een oefenterrein om te kijken wat een andere aanpak en een andere reactie van de psycholoog in situaties zou opleveren. Ze heeft daar veel geleerd, wat voor haar handig was en wat zij ook blijvend kon gebruiken.
Toen ze weer volledig aan het werk was hebben we het traject afgesloten en de 2 tests van het begin nog eens gedaan. Natuurlijk zagen we een gigantische verbetering ten opzichte van het begin. En dat bevestigde dat ze geen begeleiding meer nodig had.
Tijdens het hele traject maakten gebruik van speciaal ontwikkelde werkbladen, die iedere klant van mij op elk moment kan inzetten als er weer klachten zijn.
Een half jaar na afloop van de begeleiding kreeg ik een mail van de psycholoog. Ze schreef dat ze een tijdje daarvoor dacht dat ze zou terugvallen maar dat ze meteen weer met de werkbladen was begonnen en na 2 weken zag ze meteen al dat er eigenlijk niets aan de hand was. Voor haar een bevestiging dat ze nog op het goede pad zat en ook zelf daarop kon blijven. Je snapt vast dat ik dit soort berichten leuk vind. Voor mij de kers op de taart.
5 jaar later
Ik word gebeld door haar leidinggevende en denk O, jee er zal toch niets met haar aan de hand zijn. Nou dat was het gelukkig niet.
Het team van psychologen en allerlei andere begeleiders bij de 24/7 zorginstelling was door de reorganisatie nogal gestressed, iedereen liep op eieren en dan nam de één een week ziekteverlof of vrij en dan weer de ander. Ze wisten dit kan zo niet doorgaan.
Iedereen in het team liep dus op eieren, behalve……….. (je raadt het al) mijn psycholoog. En dat was voor de leidinggevende de reden om mij te benaderen om ook het team te helpen. Natuurlijk heb ik dat gedaan, met het resultaat dat de stress weg was bij de teamleden. Ook heb ik hun geleerd hoe zij voldoening in hun werk konden krijgen.
Dat was niet hun aanvankelijke vraag, maar ja dat krijg je er bij mij wel bij.
2 maanden later
Een mail van de leidinggevende met de mededeling dat iedereen lekker in de Flow zat en ze benoemde een aantal successen.
Voor mij een succesverhaal om te onthouden en nu met jullie te delen tijdens Pasen, het komen uit een burn-out is immers ook een soort van wederopstanding.
Fijn Paasweekend
Irma Wolf
Uitjeburn-out.nl
